Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie

Solon staat vandaag, één maand na 21 maart, stil bij de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie. Om beter te begrijpen waarom dit onderwerp nog belangrijk en actueel is, zijn we in gesprek gegaan met Rianne van Leenen. Ze is interim manager, senior consultant en OR-trainer: een alleskunner met meer dan 20 jaar ervaring.

Vandaag vragen wij aandacht voor het onderwerp racisme en discriminatie. Waarom vind je dit belangrijk in jouw rol als interim manager & consultant?

• Rianne: Ondanks onze inspanningen en bewustwording over de kwestie, merken we als organisatie en als HR-consultants dat er nog steeds gevallen van racisme, discriminatie en andere vormen van pesten plaatsvinden op de werkvloer bij organisaties. Dit zijn problemen die we serieus moeten nemen. Werkgevers hebben een plicht om een veilige, respectvolle en inclusieve omgeving te creëren voor alle medewerkers. Dat is een basis om als medewerker én team succesvol je talent in te kunnen zetten voor de organisatie.

Racisme en discriminatie zijn dus op de werkvloer nog terug te zien. Ben je ook persoonlijk betrokken bij dit onderwerp?

• Rianne: Absoluut, het onderwerp raakt me persoonlijk heel sterk. Ik heb een gemengd gezin, we zijn een prachtige mix van culturen en achtergronden. Helaas ondervinden mijn eigen kinderen en mijn partner nog steeds de harde realiteit van racisme, op school, op het werk en 'op straat'.

De Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie is een dag die uitgeroepen is door de VN. Weet je toevallig ook de geschiedenis die hoort bij deze dag?

• Rianne: Ja, zeker, leuk dat je dat vraagt. Het Bloedbad van Sharpeville vond 64 jaar geleden plaats, op 21 maart 1960. Tijdens een vredige demonstratie tegen pasjeswetten in Zuid-Afrika, opende de politie het vuur op de demonstranten. Er waren 249 slachtoffers, waaronder 29 kinderen. In totaal 180 gewonden en 69 doden. Hoewel het voor de meesten lang geleden is, en ook ver voor ik geboren was, is het belangrijk dat we die achtergrond kennen.

Het is een grimmig stukje geschiedenis. Kun je ook wat vertellen over de situatie tegenwoordig? Je had het er eerder over dat we nog racisme, discriminatie en andere vormen van pesten terugzien op de werkvloer.

• Rianne: Het CBS heeft hier in 2023 een rapport over gepubliceerd, met cijfers uit 2022. Ze meldden dat 10,3% van de medewerkers zich in de voorafgaande twaalf maanden gediscrimineerd hebben gevoeld op het werk. Dit gebeurde het vaakst op basis van afkomst. In 35% van de gevallen gaat het om buitensluiting, nog eens 35% van de gevallen draaien om discriminerende opmerkingen. Zelfs 5,5% van deze incidenten zijn meldingen over geweld of agressief gedrag. Daarnaast merk ik ook in de praktijk bij opdrachtgevers dat pesten op het werk, discriminatie en rascisme helaas echt geregeld nog voorkomt. Daarom is aandacht hiervoor echt heel erg belangrijk.
• Rianne: Als werkgever, manager, HR adviseur, OR-lid etc. is het goed om te beseffen dat discriminatie volgens de Arbowet ook als een vorm van psychosociale arbeidsbelasting wordt gezien. Werkgevers zijn verplicht discriminatie te verminderen en, het liefst, geheel te voorkomen. Ook de OR heeft hier een belangrijke wettelijke taak in. Het is belangrijk dat hier aandacht aan wordt gegeven, niet alleen vanuit de verplichting natuurlijk, maar juist omdat het effect van discriminatie en pestgedrag grote impact heeft op de werknemer zelf, het werkgeluk, productiviteit en ook op de teamprestaties als geheel.

Even terug naar de cijfers. Dat is dus toch 1 op de 10 werknemers die een incident hebben meegemaakt. Het liefste wil je natuurlijk dat niemand zich gediscrimineerd voelt. Heb je tips voor onze lezers?

• Rianne: “Voorkomen is beter dan genezen.” Het is essentieel om aandacht te schenken aan deze onderwerpen en ze te integreren in het onboardingproces van elke nieuwe medewerker. Dit betekent dat je duidelijk moet maken dat je als werkgever geen racisme, pestgedrag of discriminatie tolereert. Geef aan dat deze gedragingen in strijd zijn met de waarden en cultuur van jouw organisatie. Benadruk ook dat elke medewerker een rol speelt in het handhaven van een respectvolle en inclusieve werkomgeving.
• Rianne: Ook is het van cruciaal belang om in de gehele “employee life cycle” aandacht te besteden aan dit onderwerp. Dit omvat verschillende aspecten, zoals het verstrekken van voorlichting aan de medewerkers, het voeren van open en eerlijke gesprekken over de racisme en discriminatie, en het opnemen van inclusiviteit in de kernwaarden van de organisatie. Vaak zien we namelijk organisaties die kernwaarden als betrouwbaarheid en verantwoordelijkheid benadrukken, maar het is net zo belangrijk om te benadrukken dat je organisatie inclusief is en waarde hecht aan diversiteit en gelijkheid op de werkplek.
• Rianne: Bovendien kun je kijken naar inclusief leiderschap. Hierin zijn leiders zich niet alleen bewust van hun rol als voorbeeldfiguren, maar ook van het feit dat er nog steeds sprake is van racisme, discriminatie en pestgedrag. Ze begrijpen dat deze problemen nog steeds bestaan en zijn proactief in hun inspanningen om ze te voorkomen. Dit houdt in dat ze een omgeving creëren waarin diversiteit en inclusie worden bevorderd en iedereen een gelijke kans krijgt om te slagen. Ze zijn dan ook betrokken bij het opstellen en handhaven van beleid dat deze kwesties aanpakt.
• Rianne: Mocht er onverhoopt toch een incident met betrekking tot racisme, discriminatie of pesten plaatsvinden, zorg dan dat je een goede klachtenregeling en -procedure hebt. Het is essentieel dat deze regelingen bekend zijn bij alle medewerkers. Bovendien moet je ervoor zorgen dat medewerkers die een klacht indienen of een incident melden, de juiste begeleiding krijgen. Dit omvat niet alleen het navigeren door het proces van het indienen van een klacht, maar ook het bieden van emotionele ondersteuning als ze dat nodig hebben en het waarborgen van hun veiligheid en welzijn op de werkplek.

Dank je wel Rianne!

Het is dus belangrijk dat het bestrijden van racisme en discriminatie continue inspanning vereist van werkgevers en dat betrokkenheid van iedereen binnen de organisatie nodig is. Het is niet alleen een kwestie van het opstellen van beleid en procedures, maar ook van het creëren van een cultuur waarin respect en inclusiviteit tot de norm behoren. Solon is toegewijd aan het ondersteunen van organisaties in hun streven om een veilige, respectvolle en inclusieve werkomgeving te bieden voor alle medewerkers.

Laten we samenwerken om een verschil te maken!

Wil je meer weten over het rapport waarover gesproken is? Lees de publicatie van CBS hier: https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2023/discriminatie-op-de-werkvloer?onepage=tru...

Wil je aan de slag met dit onderwerp? Solon management & organisatie kan jou en je team helpen om de racisme, discriminatie en pesten op de werkplek te voorkomen en aan te pakken. Dit doen we onder meer door:

• te adviseren en te ondersteunen bij het opstellen van een uitgebreid HR-beleid dat deze kwesties aanpakt. Als onderdeel hiervan kunnen we een klachtenprocedure opstellen (of een bestaande toetsen en actualiseren) om ervoor te zorgen dat meldingen van ongepast gedrag op een passende en effectieve manier worden behandeld. We kunnen promotiemateriaal maken om alle medewerkers goed bekend te maken met wat voor ondersteuning de organisatie biedt, wat je kunt doen als je een situatie hebt meegemaakt op het werk;
• onze vertrouwenspersonen en coaches in te zetten voor jouw organisatie (beschikbaar wanneer nodig);
• het geven van voorlichting aan de medewerkers om het bewustzijn en begrip van deze kwesties te vergroten;
• het verzorgen van trainingen voor leidinggevenden en middenkader over inclusief leiderschap, om ervoor te zorgen dat ze de vaardigheden en kennis hebben om een positieve en inclusieve werkomgeving te bevorderen;
• het adviseren, ondersteunen, trainen en coachen van organisaties en medewerkers over DEI (Diversiteit, Gelijkheid, Inclusie) om de diversiteit en inclusiviteit binnen de organisatie verder te bevorderen en discriminatie en racisme te voorkomen.

Foto door Markus Winkler op Unsplash.