Werkdruk – een blijvend thema?

Ook in 2023 blijft werkdruk een thema. Ondanks de recessie is deze onverminderd hoog, zelfs te hoog in een groot aantal sectoren. De krapte op de Arbeidsmarkt duurt voort. De reden hiervoor is tweeledig: de grote maatschappelijke opgaven leveren meer werk en nieuwe banen op, en ten tweede compenseert de reguliere instroom niet de uitstroom die door de vergrijzing wordt veroorzaakt.

Oorzaken van werkdruk

Een te hoge werkdruk is al heel lang een aandachtspunt voor veel organisaties. Het probleem neemt ook niet af. Al jarenlang streven organisaties, omwille van efficiency en kostenbeheersing, naar een logistieke benadering met just-in-time planning en capaciteitsinzet. Parallel zien we door aanhoudende personeelstekorten en een hoog ziekteverzuim een neerwaartse spiraal voor de medewerkers die de processen in organisaties draaiende moeten houden. Extra taken, structureel overwerk of vervanging van collega’s, ad hoc werk, weinig ruimte voor verlof en vacatures die maar niet worden ingevuld. Het levert allemaal extra spanning op. Daarnaast spelen ook niet werk gerelateerde oorzaken een rol. Aanhoudende inflatie en financiële zorgen, de energie- en klimaatcrisis, de onstabiele geopolitieke situatie: het draagt bij aan oplopende mentale druk. Bij te lang een te hoge werkdruk ontstaat werkstress: het komt dan niet meer in balans en het risico op uitval neemt dan toe. Conclusie: de oorzaken van werkstress zijn complex en niet eenvoudig aan te pakken.

De cijfers

TNO voert samen met het CBS jaarlijks onderzoek uit met behulp van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) en de Werkgevers Enquête Arbeid (WEA). De uitkomsten tonen aan dat het probleem urgent is. In 2021 gaf 40% van de werkgevers aan dat werkdruk tot één van de belangrijkste risico’s binnen het bedrijf hoort. Na een dip in de corona tijd nam het aantal werknemers met burn-outklachten namelijk weer toe, en ook de verzuimkosten blijven nog altijd hoog. Om werkdruk aan te pakken zetten werkgevers vooral in op het verhogen van de autonomie, instellen van een aanspreekpunt en het aanpassen van het werk. Maar is het genoeg? Het gemiddeld ziekteverzuim in Nederland ligt inmiddels op 5%, volgens Nationale Nederlanden in een bericht op 28 november jl.. dat is het hoogste percentage in 20 jaar, waarbij het volgens het onderzoek in ongeveer de helft van de gevallen gaat om uitval vanwege mentale en/of burn-out klachten.

TNO Arbeid. Factsheet week van de werkstress 2022 - De factsheet is gebaseerd op de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van TNO en CBS en de Werkgevers Enquête Arbeid (WEA) van TNO.

Aanpak

Het is van belang om goed na te gaan wat in de organisatie werkdruk veroorzaakt. Dat begint met het maken van een probleemanalyse. Kijk hier als organisatie naar verschillende bronnen van werkdruk, op zowel individueel als op organisatieniveau. Dit levert nl. een integrale aanpak op. Bij het verzamelen van de juiste data hoort het voeren van individuele gesprekken met medewerkers en een medewerkers onderzoek.

Voor een HR-afdeling spelen dan de volgende vragen:

• Wanneer is voor het laatst de strategische personeelsplanning geanalyseerd?
• Op welke manieren probeert de organisatie te voorzien in vacatures? Is daarin een andere aanpak mogelijk?
• Wat doet de organisatie met Employer Branding?
• Is door jobcrafting in te zetten een – al dan niet tijdelijke – herverdeling of herschikking van taken mogelijk om nieuwe instroom te vergemakkelijken?
• Beschikken leidinggevenden over de mogelijkheden om voor hun medewerkers passende randvoorwaarden te creëren?
• Laat je je bijstaan door een deskundige partij?